Szkoły i style ikebany
24-05-2022 • Florystyka

Szkoły i style ikebany 

Ikebana to niezwykła japońska sztuka układania roślin. Mówi się, że jest to jeden z najbardziej charakterystycznych aspektów japońskiej kultury. Według pierwszego mistrza ikebany Senno Ikenobo układanie kwiatów i odnajdywanie w nich piękna świadczy o sercu, które ceni naturę i dba o drugiego człowieka. Podstawowe informacje na temat historii i zasad tej fascynującej dziedziny znajdziecie w naszym poprzednim artykule (TUTAJ). Poszerzając wiedzę na temat ikebany, warto dowiedzieć się, jak zmieniała się na przestrzeni lat i czym charakteryzują się jej poszczególne style. 

Ikebana - co warto wiedzieć na początek?

Zanim poznamy tradycyjne style ikebany, warto zapoznać się z kilkoma ważnymi pojęciami. Każda kompozycja ikebany powinna zawierać trzy elementy, które symbolizują niebo, człowieka i ziemię. 

  • shin - niebo
  • soe - człowiek
  • hikae - ziemi
  • dzushi - trzy dodatkowe elementy

Symbolika ma ogromne znaczenie w kulturze japońskiej, stąd znaczenie ma również liczba kwiatów. Liczba nieparzysta oznacza szczęście, natomiast liczba parzysta nieszczęście. Rośliny układa się w charakterystyczny sposób. Powinny sprawiać wrażenie, że "wyrastają" z jednego punktu. 

Do tworzenia układów roślinnych w ikebanie, szczególnie w stylu moribana, stosuje się kenzan. Kenzan to dość ciężka, metalowa płytka z ostrymi kolcami, na które nakłuwa się kwiaty. 

Podstawowe style ikebany

Stylów ikebany jest obecnie bardzo wiele. Sztuka ta ulega również wielu modyfikacjom, zarówno w doborze materiału roślinnego, jak i formie. Współczesne kompozycje w stylu ikebany są zdecydowanie bardziej swobodne i uzależnione od twórczej wizji autora. Zaczynając jednak przygodę z japońską sztuką układania kwiatów, warto poznać jej tradycyjne style. 

  1. Styl rikka: najstarszy, klasyczny styl układania kwiatów. Ma on najbardziej rygorystyczne zasady, dlatego obecnie nie jest często stosowany. Podstawową cechą tego stylu jest symetria. Rośliny często stosowane w tym stylu to sosna, cyprys, cedr i chryzantemy. Kompozycja w stylu rikka ma zazwyczaj znaczny rozmiar. Do układania roślin stosuje się zazwyczaj wazon z wąskim otworem. Rikka shofutai składa się z 7 lub 9 głównych części, które odzwierciedlają charakter każdej z roślin. Dzięki złożonej i zróżnicowanej kompozycji wyraża się naturalne piękno roślin. Rikka shimputai to nowy styl rikki, który skupia się na wyrazistości formy. Używa się w niej różnych rodzajów materiału roślinnego w nieoczekiwanych lub kontrastujących kombinacjach. 
  2. Styl seika: kolejny klasyczny styl, stworzony około 1450 r.p.n.e. Wierzchołki shin, soe i hikae tworzą trójkąt. Do kompozycji w stylu seika stosuje się najczęściej kwiaty takie jak apidistra, lilie i róże. Układa się je zazwyczaj w niskich naczyniach. 
  3. Styl moribana: nieodłącznymi elementami tego stylu jest kenzan i płytkie naczynie. Dzięki ich zastosowaniu otrzymujemy szeroką przestrzeń do układania kwiatów. Woda w naczyniu powinna być widoczna, ona również ma symboliczne znaczenie. 
  4. Styl heika: w przeciwnieństwie do stylu moribana, tutaj nie używamy kenzanu. Kwiaty układa się w smukłych i wysokich wazonach. Wyróżnia się kilka układów stylu heika: pionowy, skośny do przodu, skośny na bok oraz tzw. układ-kaskada.
  5. Styl nageire: nazwa tego stylu oznacza swobodne ułożenie kwiatów. Stosuje się do niego wysokie naczynia i wazony. Posiada on dwa główne układy: pionowy i poziomy. 

Główne szkoły ikebany 

Szkoły ikebany dzielą się na dwa główne nurty. W nurcie formalistycznym obowiązuje styl rikka, natomiast w nurcie naturalistycznym stosuje się style nageire i moribana. 

  1. Szkoła Ikenobo: pierwsza i najstarsza szkoła ikebany. Założona została w VI w., a jej siedziba mieści się w świątyni Rokkakudo w Kioto. W 2012 roku obchodzono 500-lecie tej szkoły, a sama świątynia założona została prawdopodobnie przez księcia Shotoku aż 1400 lat temu. Kapłani, którzy składali ofiary z kwiatów na buddyjskim ołtarzu tej świątyni, mieszkali w pobliżu stawu (japońskie słowo „ike”), w małej chatce (zwanej „bo”). Z tego powodu zaczęto nazywać kapłanów „Ikenobo”. W 1462 roku imię Senkei Ikenobo po raz pierwszy pojawiło się w historycznych zapisach jako „mistrz układania kwiatów”. To właśnie on ustanowił zasady i filozofię ikebany. Szkoła Ikenobo nie ma na celu odtworzenia kształtu, jaki roślina miała w naturze. Kluczem jest stworzenie nowej formy z gałęzi, liści i kwiatów. Za piękne uważa się nie tylko rozwinięte kwiaty, ale także pąki, powyginane gałęzie czy liść na wpół zjedzony przez owady. W szkole Ikenobo króluje styl rikka. 
  2. Szkoła Ohara: założona została przez Ohara Unshin w 1895 roku. Był to moment, w którym Japonia zaczęła importować europejskie kwiaty. Stał się on prekursorem sztuki układania kwiatów w stylu moribana, między innymi poprzez zastosowanie do układania kwiatów naczyń o wymyślnych formach. W tej szkole bardzo często wykorzystuje się materiał rośliny taki jak suche gałęzie, trawy, owoce, korzenie. Spośród kwiatów najczęściej pojawiają się orchidee, róże i chryzantemy. 
  3. Szkoła Sogetsu: postała w 1927 roku jako pomysł Sofu Teshigahara. Uznał on, że praktykowanie ikebany nie musi oznaczać podążania za ustalonymi formami. Ikebana jest to sztuka twórcza, która może znajdować się wszędzie i być tworzona przy użyciu dowolnego materiału. 
  4. Szkoła Shofu: szkoła Shofu Ryu, z której wywodzi się obecna Banmi Shofu Ryu była jedną z wielu nowoczesnych szkół ikebany, które pojawiły się w XV wieku, odchodząc od surowych zasad Ikenobo. Była ona odpowiedzią na adaptację tradycyjnych zasad do gustów europejskich. Projekty Banmi Shofu Ryu pozostają wierne swojemu dziedzictwu, prezentując jednocześnie płynność linii i wierność sposobowi wzrostu roślin w naturze. Jej charakterystycznym elementem jest wykorzystanie dryfującego drewna. 
  5. Szkoła Chiko: założona przez Kao Naruse w latach 20. XX wieku. Ma na celu wyrażenie eleganckiego piękna w nowoczesnym znaczeniu. Aranżacje zawierają zazwyczaj dodatki takie jak sezonowe owoce, warzywa, ozdoby lub różnego rodzaju przedmioty artystyczne. Podstawę kompozycji często posypuje się piaskiem, aby scalić kompozycję i nadać jej głębi oraz uczucia. 
  6. Szkoła Aratame: jedna z najnowszych szkół ikebany, którą charakteryzuje współczesny styl i design. Nauka rozpoczyna się od tradycyjnych technik ikebany, aby następnie dać upust swobodzie i ekspresji aranżacji. 

Dodaj komentarz

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl