Hortiterapia – czym jest i dlaczego warto ją praktykować?
Audrey Hepburn powiedziała kiedyś, że założyć ogród, to uwierzyć w jutro. Dla nas kontakt i praca z roślinami to z pewnością sposób na to, aby poczuć się lepiej. Dlatego postanowiliśmy zgłębić dla Ciebie temat hortiterapii. Brzmi egzotycznie, prawda? W rzeczywistości jednak to nic innego jak terapia ogrodem. W czasach, kiedy wszystko trzeba zrobić „na wczoraj”, a wyzwania wyrastają jak… kwiaty po deszczu, może być ciekawą odskocznią i sposobem na złapanie życiowego balansu. Dlatego, jeśli masz właśnie kilka wolnych minut, poznaj ją bliżej. Tym bardziej, że nieśmiało do drzwi puka wiosna, czyli nadchodzi wspaniały czas na to, aby rozpocząć przygodę z ogrodem.
Jak działa terapia ogrodem?
Każdy człowiek, niezależnie od wieku, płci, statusu społecznego czy problemów, z jakimi się boryka, potrzebuje kontaktu z naturą. Jej obecność działa kojąco, pomaga się wyciszyć i skupić na czymś innym niż sprawy codzienne. Zapach, forma oraz kolory kwiatów cieszą oczy i są balsamem dla duszy. Hortiterapia nie wymaga też specjalistycznego sprzętu ani dużych nakładów finansowych. Dlatego właśnie ogrodoterapia zyskuje coraz większe grono zwolenników. Jest zalecana przez psychologów i psychoterapeutów. I, co najważniejsze, pozwala uzyskać doskonałe rezultaty.
Hortiterapia jest powszechnie stosowana w wielu krajach Europy i Nowego Kontynentu. I chociaż w Polsce dopiero raczkuje, wszystko wskazuje na to, że ma przed sobą naprawdę kwiecistą przyszłość. Zwykle jest stosowana w ośrodkach leczniczych, w których przebywają osoby z niepełnosprawnością ruchową albo umysłową. Coraz częściej prowadzi się ją przy domach opieki, domach seniora, a także młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych czy zakładach karnych. A czy wiesz, że i Ty możesz skorzystać z jej dobrodziejstw? Jak? Po prostu – jeśli masz do dyspozycji nawet niewielki ogród, wystarczy posadzić w nim rośliny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby hodować je w skrzyniach czy donicach na balkonie. Wiedz również o tym, że samo przebywanie w ogrodzie ma uzdrawiającą moc.
Rodzaje hortiterapii
W tym miejscu wspomnijmy, że wyróżniamy dwa rodzaje hortiterapii:
- Czynną – polegającą na aktywnym uczestniczeniu w tworzeniu i pielęgnowaniu ogrodu. W tym modelu osoby biorące udział w ogrodoterapii przygotowują podłoże pod rośliny, sadzą je, odchwaszczają, nawożą, podlewają – krótko mówiąc, wykonują wszelkie czynności niezbędne do tego, aby wyhodować piękne i dorodne kwiaty.
- Bierną – polegającą na czerpaniu korzyści z przebywania w otoczeniu roślin. W tym modelu osoby uczestniczące w hortiterapii spędzają czas w ogrodach botanicznych czy palmiarniach, skupiając się na poznawaniu nowych gatunków i obserwacji roślin. To także doskonały trening mindfulness pozwalający odciążyć umysł i dać dojść do głosu zmysłom.
Podpowiadamy, że jeśli interesuje Cię bierna hortiterapia, na naszym blogu znajdziesz wpisy przedstawiające najpiękniejsze ogrody botaniczne w Polsce czy w Europie.
W jakich problemach zdrowotnych stosuje się hortiterapię?
Zastanawiasz się, komu dedykowana jest hortiterapia? Odpowiedź jest prosta: każdemu z nas. W praktyce terapeutycznej leczenie ogrodem stosuje się w bardzo szerokim spektrum schorzeń. Kontakt z naturą świetnie wpływa na łagodzenie objawów depresji i nerwic. Jest zalecany osobom z ADHD oraz autyzmem. Dobrze sprawdza się także w przypadku chorób neurodegradacyjnych, objawiających się głównie w wieku podeszłym, jak demencja czy choroba Alzheimera. Jest doskonałą metodą aktywizacji seniorów, pozwala nawiązywać nowe, dobre relacje i eliminuje w ten sposób poczucie osamotnienia. Ogrodoterapię stosuje się również u pacjentów ze schorzeniami somatycznymi, w tym u chorych na nowotwory.
Dlaczego ten rodzaj leczenia przynosi dobre skutki? Wytłumaczenie jest proste: ponieważ kontakt z roślinami wyzwala wydzielanie dopaminy, czyli hormonu odpowiedzialnego za dobry nastrój. Jednocześnie obniża stężenie kortyzolu we krwi, który powoduje odczuwanie stanów napięcia nerwowego. Praca w ogrodzie wymaga ponadto dużego skupienia. Z tego względu często jest porównywana do medytacji. Pozwala nie tylko wyciszyć się, ale także zajrzeć w głąb własnej duszy.
Jak praktykować hortiterapię? Załóż własny leczniczy ogród!
Tyle teorii, czas na praktykę. Zastanawiasz się, jak założyć ogród leczniczy, który może służyć hortiterapii? Jeśli urządzasz go dla siebie, uwzględnij przede wszystkim własne potrzeby. Zastanów się, jakie kwiaty, byliny, krzewy i drzewa najbardziej Ci się podobają. Zadbaj o to, aby pojawiły się rośliny o różnych kształtach, kolorach i fakturach. Zwróć szczególną uwagę na kwiaty pachnące. Konwalie, hiacynty, piwonie czy floksy roztoczą wspaniałą woń. Możesz pokusić się o starą dobrą maciejkę, która uraczy Cię pięknym aromatem po zachodzie słońca. W tej kategorii z powodzeniem sprawdzą się też zioła: mięta, rozmaryn, bazylia, oregano, tymianek. Możesz wyjść również naprzód zapylaczom i wybrać rośliny przyjazne pszczołom, takie jak: facelia, ogórecznik czy żmijowiec.
Zanim jednak sięgniesz po nasiona, cebule czy sadzonki roślin do ogrodu, sprawdź, jakie potrzeby odnośnie do stanowiska, rodzaju podłoża i pielęgnacji mają poszczególne gatunki. Postaraj się dopasować je do swoich możliwości. Na początek wybierz rośliny, które są łatwe w hodowli. W ten sposób unikniesz zniechęcenia pracą. Dobrze w tej kategorii spiszą się gatunki takie jak: barwinek, aksamitka, godecja, bratek, ślazówka, nagietek, kosmos, nasturcja, jeżówka czy rudbekia. Natomiast w kategorii bylin znakomicie zdadzą egzamin astry, liliowce, bergenie, funkie, a także juka karolińska. W miarę upływu czasu możesz podnosić poziom trudności. Zwróć ponadto uwagę na toksyczność roślin. To szczególnie istotne, jeśli z ogrodu będą korzystać małe dzieci albo osoby z niepełnosprawnością. W takiej sytuacji lepiej unikać gatunków trujących – podobnie zresztą jak tych kolczastych.
Suszki w hortiterapii? Oczywiście, że tak!
Ze swojej strony bardzo polecamy wygospodarowanie w ogrodzie miejsca dla roślin na suszki. Dlaczego? Ponieważ w ten sposób będziesz cieszyć się pięknem kwiatów również jesienią i zimą. Co więcej, zbiór, oczyszczanie i suszenie roślin dostarczą Ci dodatkową przyjemność. Nie wspominając o tym, że z suszków możesz wykonać efektowne bukiety czy rękodzieło. Tego typu praca również ma zbawienny wpływ na zdrowie. Wybierz nasiona roślin na suszki, które są łatwe w uprawie. Nieśmiertelnik, czarnuszka, miechunka, gomfrena, lawenda czy zatrwian sprawdzą się na piątkę z plusem. Dobrym pomysłem może okazać się też sięgnięcie po gotowe mieszanki nasion kwiatów na suche bukiety. Nie zapominaj wzbogacić swojego ogrodu o zboża i trawy, które następnie staną się wisienką na torcie w kompozycjach z suszków. A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat najlepszych roślin na suche bukiety, zachęcamy Cię to zapoznania się z naszym wpisem: Najlepsze rośliny na suche bukiety – TOP 7 faworytów.
Czy wiesz, że już w starożytności Hipokrates mawiał, że przyroda jest lekarstwem w każdej chorobie? Dlatego zachęcamy Cię do przebywania w jej otoczeniu jak najczęściej. Pamiętaj, że hortiterapia jest od lat powszechnie stosowana w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych jako metoda wspomagająca leczenie wielu schorzeń. Praktykować ją mogą też osoby zdrowe – w ramach profilaktyki!
